Arbeidsmarkt in balans: flexibel tot welke prijs?
De Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) moet urgente knelpunten in het arbeidsrecht snel aanpakken. Het kabinet wil bereiken dat werkgevers de keuze voor een specifieke arbeidsrelatie primair laten afhangen van de aard van het werk. In een brief aan de Eerste Kamer geeft minister Koolmees een overzicht van de maatregelen.
Wetsvoorstel arbeidsmarkt in balans
Het wetsvoorstel arbeidsmarkt in balans, waarmee het kabinet urgente knelpunten in het arbeidsrecht met voorrang wil aanpakken, is op 5 februari 2019 door de Tweede Kamer aangenomen. In het aangenomen wetsvoorstel is de verlengde proeftijd van maximaal vijf maanden bij contracten voor onbepaalde tijd geschrapt. Ook gaat er geen hoge WW-premie gelden voor contracten met jongeren onder 21 jaar die maximaal 12 uur per week werken. Voor seizoensgebonden werk is het verder belangrijk dat werkgevers bij cao kunnen afwijken van de regels voor oproepovereenkomsten.
In een brief aan de Eerste Kamer van 24 mei 2019 geeft minister Koolmees van Sociale Zaken antwoord op enkele vragen vanuit de Kamer en geeft hierbij een overzicht van de stand van zaken rond de maatregelen die het kabinet voorbereidt om knelpunten in de arbeidsmarkt op te lossen.
Te flexibel?
Inmiddels werken bijna 2 miljoen mensen in Nederland op basis van een flexibel contract. Nog eens ruim 1 miljoen mensen zijn actief als zzp’er. De krapte op de arbeidsmarkt heeft ertoe geleid dat vooral hoger opgeleiden de laatste jaren weer vaker een vast contract aangeboden krijgen. Lager en middelbaar opgeleiden blijven nog altijd relatief lang op basis van een flexibel contract werken. Allerhande regels werken hierbij in de hand, dat er voor werkgevers minder kosten en risico’s aan vast zitten als zij met flexibele contracten werken.
Concurrentie op loonkosten binnen het mkb en daarbuiten
Omdat de kosten van bijvoorbeeld langdurig ziekteverzuim vooral voor mkb-ondernemers snel onbetaalbaar hoog kunnen oplopen, nemen zij niet snel personeel in vaste dienst. Flexibele contracten stellen zowel grote als kleine werkgevers in staat om werknemers alleen te betalen voor gewerkte uren en om contracten met relatief dure krachten snel te ontbinden.
Verdere groei van de flexibele schil als gevolg van concurrentie op loonkosten vindt het kabinet onwenselijk. Uitgangspunt is dat gelijk werk op dezelfde plaats beloond moet worden met gelijk loon.
Vast, flexibel, zelfstandig?
De minister wijst erop dat het kabinet aan diverse maatregelen werkt om oneigenlijke concurrentie op loonkosten tegen te gaan. Met de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) wil het kabinet de kostenverschillen tussen vaste en flexibele contracten verkleinen. Doel is om de keus voor een specifiek type arbeidscontract meer te laten afhangen van de aard van het werk en minder van kostenoverwegingen. Om te voorkomen dat maatregelen die tot doel hebben om meer evenwicht te brengen tussen vaste en flexibele contracten leiden tot een verschuiving van werk naar zzp’ers, werkt het kabinet ook op dit punt aan een aantal maatregelen.
Verschillen verkleinen
Enkele maatregelen die ervoor moeten zorgen dat de verschillen tussen werknemers met een vast contract, die met een flexibel contract, en zzp’ers kleiner worden zijn de volgende:
1. Scholing stimuleren
Onder de noemer Leven Lang Ontwikkelen (LLO) werkt het kabinet aan een uitgavenregeling voor individuele leer- en ontwikkelbudgetten. Structurele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt maken het voor mensen noodzakelijk om tijdig te investeren in scholing en ontwikkeling en zo inzetbaar te blijven. Vanaf 2020 is voor het stimuleren van een leercultuur in het mkb structureel € 48 miljoen beschikbaar. Voor scholing in seizoensgevoelige sectoren zal de komende vijf jaar € 12 miljoen beschikbaar zijn. Rond de zomer van 2019 wordt de Tweede Kamer nader geïnformeerd.
2. Last van ziekteverzuim werknemers beperken
Verder worden in 2020 en 2021 enkele maatregelen van kracht die ervoor zorgen dat ziekte en arbeidsongeschiktheid voor werkgevers minder belastend uitpakken zonder dat de ontslagbescherming voor werknemers van twee jaar bij ziekte wordt aangetast. U kunt dan denken aan premiekorting voor loondoorbetalingskosten of het advies van de bedrijfsarts leidend maken bij toets op re-integratie.
De maatregelen moeten het voor werkgevers aantrekkelijker maken om mensen een vast contract aan te bieden. Voor de zomer zal de minister de Tweede Kamer nader informeren over de voortgang op die punten waar geen wetswijziging nodig is, zoals de mkb-verzuim-ontzorg-verzekering die door verzekeraars per 1-1-2020 aangeboden zal worden.
3. ZZP’ers verzekeren van voldoende inkomen
De minister zal de Tweede Kamer voor de zomer per brief informeren over de verdere uitwerking van de maatregelen uit het regeerakkoord die betrekking hebben op het werken als zelfstandige. Het kabinet verwacht overigens dat een eerder voorgestelde maatregel ter bescherming van de onderkant van de arbeidsmarkt niet ingevoerd kan worden. Die maatregel zou namelijk tot gevolg hebben dat werkenden die volgens het Europees recht zelfstandige zijn volgens het Nederlands recht werknemer zouden worden.
Daarom wordt een alternatief uitgewerkt in de vorm van een minimumtarief dat zzp’ers een inkomen moet opleveren waarmee zij in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Bovendien moeten zij zich dankzij dit minimumtarief kunnen verzekeren of reserveringen kunnen maken voor risico’s op inkomensverlies in geval van bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid.
Verder wijst de minister op de hervorming van het belastingstelsel waarbij aftrekposten zoals de zelfstandigenaftrek en de mkb-winstvrijstelling geleidelijk worden afgebouwd naar het basistarief. De eerste stap wordt 1 januari 2020 gezet. Door de afbouw van deze aftrekposten worden de verschillen in de fiscale behandeling tussen werknemers en zzp’ers kleiner.
Belangrijk voor mkb-ondernemers
Enkele van de bovengenoemde maatregelen zijn belangrijk voor met name werkgevers in het mkb. Voor ondernemers met relatief weinig werknemers of met veel seizoensgebonden werk zouden de aanpassingen een verlaging van kosten en beperking van risico’s inhouden. Het overzicht van de minister maakt evengoed duidelijk dat de uitwerking van alle maatregelen op zo’n manier dat er een werkbaar resultaat uit komt niet altijd eenvoudig is.
Wilt u meer weten over het belang van een juiste beoordeling van de arbeidsrelatie of over andere fiscale vraagstukken in uw mkb-onderneming? Neem dan gerust contact met ons op.