ZZP-er werknemer of opdrachtnemer?
Opdrachtnemers en werknemers worden fiscaal en arbeidsrechtelijk heel verschillend behandeld. Of een arbeidsrelatie met een zzp-er kwalificeert als een relatie tussen werknemer en werkgever of juist tussen opdrachtnemer en opdrachtgever heeft voor alle partijen gevolgen. Duidelijkheid over het begrip “gezagsverhouding” onder de Wet DBA laat echter vooralsnog op zich wachten.
Handhaving Wet DBA
Vanaf 1 juli 2018 is de handhaving van de Wet DBA verruimd. Het is de bedoeling dat de Belastingdienst voor het einde van 2018 niet minder dan 100 bedrijven controleert. De Belastingdienst heeft hierover een toezichtsplan arbeidsrelaties gepubliceerd. Dit toezichtsplan kan op basis van bevindingen tussentijds worden aangepast.
Als de Belastingdienst constateert dat er een dienstbetrekking met een zzp-er bestaat, moet zij alle drie de onderstaande punten aantonen om te mogen concluderen dat er sprake is een arbeidsrelatie werknemer/werkgever:
- Er is sprake van een (fictieve) dienstbetrekking.
- Er is sprake van evidente schijnzelfstandigheid.
- Er is sprake van opzettelijke schijnzelfstandigheid.
Zoals eerder aangegeven moet voor het aantonen van een dienstbetrekking duidelijk zijn wanneer er een gezagsverhouding bestaat tussen beide partijen. De overheid zou voor de zomer met een toelichting komen.
Zekerheid vooraf, administratie, en handhaving
In de aangekondigde uitwerking van maatregelen geeft de minister aan dat er een paar randvoorwaarden meespelen waarvoor het kabinet nog zoekt naar een optimaal evenwicht. De partijen die een arbeidsrelatie aangaan hebben belang bij zekerheid vooraf en ook de Belastingdienst heeft graag vroegtijdig duidelijkheid over de arbeidsrelatie. Op het punt van administratie lopen de belangen echter uiteen.
Voor een goede handhaafbaarheid zou een uitgebreide administratie noodzakelijk zijn en dat is voor de betrokkenen een ongewenste last. Als zij echter maar heel beperkt gegevens hoeven vast te leggen over de arbeidsrelatie kan de handhaver geen dienstbetrekking aantonen of uitsluiten. In dat geval is er vanuit diens standpunt weinig tot niets veranderd sinds de VAR. In deze situatie laat het ongewenste verschijnsel van de schijnzelfstandigheid zich nauwelijks terugdringen.
De maatregelen om schijnzelfstandigheid terug te dringen en duidelijkheid vooraf te bieden zijn in grote lijnen als volgt:
| Categorie ZZP-ers | Voorgestelde maatregel |
|---|---|
| Laag tarief | Er is sprake van een arbeidsovereenkomst in geval van laag tarief in combinatie met: – langdurige werkperiode, of – het verrichten van reguliere werkzaamheden. |
| Hoog tarief | Opt-out voor zelfstandige ondernemers voor loonheffingen en premies werknemersverzekeringen. |
| Middeltarief | Opdrachtgevers hebben twee mogelijkheden: – Vooroverleg met Belastingdienst (dit kan nu al); – Opdrachtgeversverklaring via webmodule (nog te ontwikkelen). |
Bij het uitwerken van een webmodule speelt het evenwicht tussen de hiervoor genoemde randvoorwaarden een rol. Hoeveel vragen mag de module bevatten? Hoeveel procent van de opdrachtgeversverklaringen mogen er onterecht afgegeven worden, of juist geweigerd?
Gezagsverhouding?
Over de onduidelijkheid rond het bestaan van een gezagsverhouding wordt aangegeven dat dit begrip binnen de kaders van de huidige wet- en regelgeving zal worden verduidelijkt. Dit zou voor 1 januari 2019 kunnen. Er wordt voor die tijd met wetenschappers en veldpartijen bekeken of en zo ja, hoe via een webmodule te bepalen is of er sprake is van een dienstbetrekking of niet. Startpunt daarbij is de vraag wanneer sprake is van gezag. De overheid gaat vervolgens na of dit begrip verduidelijkt moet worden in beleidsregels.
Vervolg
Op 3 september 2018 is de volgende bijeenkomst waarin het kabinet samen met veldpartijen wil kijken hoe de maatregelen het beste binnen de randvoorwaarden uitgewerkt kunnen worden. Het feit dat er daarnaast dit najaar onderzoek wordt gedaan naar tarieven, tariefopbouw en kenmerken van zelfstandigen en hun opdrachten laat zien dat de maatregelen nog in alle opzichten in de steigers staan. Wij houden u op de hoogte van de ontwikkelingen.
Wilt u meer weten over de gevolgen van de Wet DBA voor ondernemers en de ZZP-er als opdrachtnemer? Neem dan gerust contact ons op.